Tegeltableau Hertog Jan

Tijdens het bewind van deze hertog werd de stad 's-Hertogenbosch gesticht. Of dit nu gebeurde tijdens zijn mederegentschap met zijn vader in 1185 of daaromtrent, of toen hij alleen regeerde in 1195, is een discussie, die op het moment door diverse deskundigen gevoerd wordt.

In ieder geval heeft hertog Hendrik zijn best gedaan om de nieuwe stad tot bloei te brengen, onder andere door het verkrijgen van diverse tolvrijdommen, zodat het handeldrijven voor de nieuwe poorters aantrekkelijk werd. In zijn politiek van verstevigen en uitbreiden van zijn grondgebied was deze nieuwe stad, deze vestingstad, dan ook belangrijk. Zij moest gaan fungeren als vestiging tegen Gelre en Holland. Bovendien lag er tussen zijn gebied in het Zuiden (Leuven en Brussel) en het grondgebied Orthen de onherbergzame en ontoegankelijke Kempen. Ook voor het consolideren van zijn gezag dáár was de stichting van 's-Hertogenbosch belangrijk.

Hertog Hendrik I wordt wel eens 'de strijdvaardige' genoemd. Veel strijd heeft hij in zijn leven gevoerd. Tegen Gelre bijvoorbeeld. Maar ook bemoeide hij zich met de keizerskeuze in het Duitse Rijk, waartoe hertogdom Brabant behoorde. Hendrik keek er voornamelijk naar zijn belang en naar dat van zijn hertogdom en koos daarom steeds voor die partij, die de overhand leek te krijgen. Lange tijd ging dit goed, tot hij verkeerd gokte. In 1222 moest hij het grondgebied Orthen daarvoor overgedragen aan de aartsbisschop van Keulen.

Twee plaatsen waren daarvan uitgezonderd: het 'atrio acclesie; (het terrein van de kerk) en de 'curia' (het hof). Overigens kreeg hij het gebied meteen in leen terug. Deze toestand werd waarschijnlijk opgeheven in 1228, toen de aartsbisschop van Keulen in de Slag van Woeringen door de Brabantse hertog Jan I werd verslagen en gevangen genomen.

Tijdens de laatste regeringsjaren van Hendrik I trad zijn zoon, de latere Hendrik II, als mederegent op. Op diens verzoek hernieuwde rooms koning Hendrik op 19 september 1233 de tolvrijdom van de Bosschenaren op de Rijn. Twee jaar later, op 5 september 1235, overleed Hendrik I te Keulen. Hij werd in Leuven begraven, waar zijn praalgraf nog in de Sint Pieterskerk te bewonderen is.

Het tegeltableau zelf werd aangebracht door de N.V. Maatschappij van Brandverzekering voor het Koninkrijk der Nederlanden; beter bekend als 'De Groote Bossche van 1838'. Onder het tableau was de naam van dit bedrijf vermeld; maar toen het in 1969 een fusie aanging met de AMEV, werd de reclametekst overgeschilderd. Het tableau, ontworpen door de Bossche kunstenaar Dorus Hermsen, bleef gespaard.

Met het tegeltableau van hertog Hendrik eindigt de serie Oe gotte, kèk daor.